ROBERT WILSON ''Η ΟΠΕΡΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ'' BERTOLT BRECHT- KURT WEILL- Berliner Ensemble


http://titina-chalmatzi.com/
-Robert - Bob Wilson. Είναι ο σπουδαιότερος καινοτόμος και καινότροπος του θεάτρου τα τελευταία 40 χρόνια. Αμερικάνος ,ξεκίνησε από το Τέξας .Γύρισε όλο τον κόσμο σκηνοθετώντας με διαφορετικούς ηθοποιούς και θιάσους .Το '92 ίδρυσε κέντρο μελέτης για νέους καλλιτέχνες του θεατρικού και εικαστικού έργου του στα περίχωρα τής Νέας Υόρκης. Στην Ελλάδα έρχεται συχνά από τη δεκαετία του '70. Αυτή τη φορά ήρθε στο Παλλάς με το Berliner Ensemble και την Όπερα της πεντάρας των Bertolt Brecht , Kurt Weill.
-''Ο Μπρεχτ δημιούργησε ένα δικό του κόσμο, μια δική του γλώσσα θεάτρου, η οποία ήταν παγκόσμια .Και η μουσική του Κουρτ Βάιλ έχει επηρεάσει καθοριστικά το μουσικό τοπίο του 20ου αιώνα '' σημειώνει ο σκηνοθέτης στο πρόγραμμα.
-Και ο Μπομπ  Ουίλσον δημιούργησε μια ιδιαίτερη σκηνική γλώσσα -Theatre of Visuals- που επηρέασε το παγκόσμιο θέατρο και περισσότερο τους χορογράφους και την Όπερα .Μια γλώσσα με κινησιο-λογικές φόρμες ,φωτισμούς διαστημικής εικονογραφίας και σκηνικά γεωμετρικού σουρεαλισμού .Το βάθος της σκηνής του πάντοτε παραπέμπει σε ψηφιακό ορίζοντα που πάνω του κινούνται οι ηθοποιοί - χορευτές σαν φιγούρες θεάτρου σκιών παγκοσμιοποιημένης σημειολογικής προσέγγισης .
Η επιρροή του από το θέατρο σκιών της ανατολής και από τις χάρτινες, κομμένες με ψαλίδι, φιγούρες των πρωτόλειων κινηματογραφικών ταινιών κινουμένων σχεδίων είναι η βάση της αισθητικής του. Όπως και ο Εουτζένιο Μπάρμπα [ο έτερος καινοτόμος του παγκόσμιου θεάτρου ] ,ο Ουίλσον μελέτησε και επηρεάστηκε από το λαϊκό θέατρο και τις θρησκευτικές τελετές των λαών. Ενώ όμως ο Μπάρμπα έφτασε σε απόλυτη ταύτιση σώματος -γλώσσας και συναισθημάτων με εξπρεσιονιστική υπερβολή ,μέσα από την σωμματικότητα της κομμέντια ντελ άρτε ,ο Ουίλσον, μέσα από την αφαίρεση και την μηχανιστική εκδοχή μιας ενιαίας φόρμας [αν δει κανείς έπιπλα σχέδια και γλυπτά του θα καταλάβει περισσότερο] ,οδηγήθηκε σε μια σχεδόν μανιχα-ιστική θεώρηση της θεατρικής πράξης .Αμφισβητώντας την κυρίαρχη παράδοση του ανθρωποκεντρικού δράματος του Δυτικού θεάτρου αντιπροτείνει στον παραδοσιακό λογοκεντρισμό ορισμένα κινησιολογικά και εικαστικά στερεότυπα ως μία καινούρια σκηνική γλώσσα.
Οι παραστασιακές του εκδοχές και ερμηνείες έχουν αναμφισβήτητα μεγάλη καλλιτεχνική αξία αλλά επαναλαμβάνουν πλέον τον εαυτό τους. Οι κινησιολογικές και εικαστικές φόρμες του πρωτότυπες και καθαρές στην αρχή αδυνατούν να εκφράσουν το πολυεπίπεδο της παγκόσμιας θεατρικής παράδοσης και μετατρέπονται συν τω χρόνω σε στυλίστικες προτάσεις που ''φοριούνται'' παντού.
-Η Όπερα της πεντάρας συγκεντρώνει όλα τα θετικά και τα αρνητικά του ''Ουιλσονικού'' θεάτρου .Εδώ ο σκηνοθέτης όμως είχε στα χέρια του μία ολοκληρωμένη θεατρική γλώσσα με όλη την σημασία και το μέγεθος του αφηγηματικού μουσικού δράματος :Στέρεο κείμενο, διαχρονική  μουσική και τον προστατευτικό κλοιό της Μπρεχτικής αποστασιοποίησης .Οι φόρμες του -φωτισμοί και κινησιολογία-λειτούργησαν σαν ενδύματα μιας δοκιμασμένης και οικείας θεατρικής πράξης.
Η σχεδόν μικροβιοφοβικής εμμονής αφαιρετική ευταξία του απαλύνεται με την έξυπνη χρήση στοιχείων της παράδοσης της υποκριτικής Τέχνης όπως πχ η μίμηση κινήσεων του Τσάρλι Τσάπλιν από τον πρωταγωνιστή . Επηρεασμένος εδώ άμεσα από την ανθρωποκεντρική ζωγραφική του Otto Dix ,του Max Beckman και και από τα σχέδια του George Grosz εικονογράφησε ανθρώπινες φιγούρες του ΄30 θεατρικά πιο ζέστες από τα συνηθισμένα του .Ο Γερμανικός εξπρεσιονισμός  με την εκφραστικότητά του έδωσε διέξοδο σε αριστουργηματικούς ηθοποιούς ώστε να αποφύγουν δημιουργικά έναν φορμαλισμό που ίσως και να  κουράστηκε και ο ίδιος από τον εαυτό του .
Η παράσταση έκλεισε  με ένα φινάλε εξαιρετικού ρυθμού και αισθητικής που μας συνεπήρε...
-Τα έργα ενός μεγάλου δημιουργού είναι σαν τα ερημονήσια στη μέση του πελάγου. Μοιάζουν μεταξύ τους , έχουν ελλείψεις αλλά είναι οι μόνες ελπίδες σωτηρίας ...
Να μας ξανάρθετε Κύριε Ουίλσον !
Γιατί όπως λέει και το τραγούδι της παράστασης μεταφρασμένο από τον Παύλο Μάτεσι :
-ΤΙ ΤΡΩΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ;
- ΤΟN ΔΙΠΛΑΝΟ ΤΟΥ !


/η εικόνα είναι κολάζ μου με σκηνή της παράστασης και δυο πίνακες ζωγραφικής του Otto Dix και Max Beckman , εκπροσώπων της ''Νέας αντικειμενικότητας'' όπως ονομάστηκε εκ των υστέρων ο Γερμανικός εξπρεσιονισμός στην ζωγραφική /klik on icon/